بررسی دامنه مفهومی«حجاب» و نقش آن در تربیت انسان و جامعه، از منظر قرآن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 پژوهشگر مطالعات بنیادین معرفتی مرکز پژوهش های مهدویت و آینده اندیشی مسجد مقدس جمکران

2 پژوهشگر موسسه مطالعات راهبردی و فرهنگی اصحاب الحسین(ع)؛ کارشناس ارشد فلسفه دین، دانشگاه تهران

3 کارشناس ارشد مطالعات تاریخ تشیع، دانشگاه ادیان و مذاهب قم

چکیده

مفهوم «حجاب» از جایگاهی ویژه در تعالیم آسمانی برخوردار بوده و اثرات هفده‏ گانه آن در رشد «انسان» و «جامعه» منحصر به‏ فرد است. با پژوهشی تحلیلی و توصیفی ـ‏ بر محور قرآن ‏ـ در می‏یابیم که این اثرات در دو جهت اصلی قرار می‌گیرند؛ قوس صعود «الی الله»، همانند وسیله‏ای بالابرنده، و به‏ سوی «ما سوی الله»، بسان زرهی ایمنی بخش. در این فضا، تلقی «حجاب» به‏ عنوان رفتاری صرفاً برای «زنان» و منحصر در پوشش «چادر» تلقی ناقصی است؛ «حجاب» ذیل مفهوم «تقوا» تعریف شده و نحوه تعامل خدایی مردان و زنان مؤمن را در تعامل با پنج حوزه «قلب»، «نگاه»، «گفتار»، «رفتار» و «پوشش» تعیین می‏کند. از ابتدای ورود آدمی به «دنیا»، مفهوم حجاب مورد تأکید بوده و هشدار نسبت به «فتنه شیطان» در این موضوع، به دلیل «سقوط» از بهشت، نخستین هشدار شمرده شده است. اینک که به مدد هنر و رسانه‌های لیبرالی، فرهنگ برهنگی و تبرّج جاهلیت اُخری در عالم خودنمایی می‏کند، لازم است تا به ‏این سؤال بنیادین پاسخ دهیم که آیا هنوز باید با رویکردی «تکلیفی» به مسئله حجاب بنگریم و یا آن که با اتخاذ رویکردی «تبیینی» و با استفاده از ابزارهای نوین هنری و رسانه‏ای، از ظرفیت گسترده تربیتی و نجات‌بخش این نوشداروی اساسی بهره‏ مند گردیم؟

کلیدواژه‌ها