عرصه‌‌های فراغتی و فرصت‌زایی برای نقش‌آفرینی اجتماعی زنان (مطالعه موردی: عصر صفویه در ایران)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته سطح 2 مدرسه علمیه نرجس(س) مشهد (دکتری الهیات ومعارف اسلامی و استادیار گروه الهیات و معارف اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

2 دکتری جامعه شناسی اقتصاد و توسعه استادیار گروه علوم اجتماعی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

مسئله تفریح و سرگرمی به‌عنوان حوزه‌ای مهم از تجربه زیسته انسانی، همواره مورد توجه محققان و جامعه‌شناسان بوده است. برخی از محققین معتقدند سبک گذران اوقات فراغت در هر جامعه‌ای، ریشه در هویت ملی مردم دارد و تحت تاثیر فضای‌های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی حاکم بر آن جامعه، دستخوش تغییرات است. با توجه به اینکه ظهور دولت صفویه (1135-907ق) در ایران، زمینه‌ساز تحولات مهم اجتماعی بوده است، سوال اصلی پژوهش این است که تحولات مذکور چه انعکاسی بر الگوی گذران اوقات فراغت زنان داشته و این نحوه گذران، متضمن چه پیامدهایی بوده است؟ این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی بر پایه منابع تاریخ اجتماعی و سیاسی، به بررسی فعالیت‌های فراغتی زنان در عصر صفوی می‌پردازد. یافته‌ها نشان می‌دهد به دلیل وجود امنیت اجتماعی و رفاه اقتصادی و نیز توسعه مراکز تفریحی و ترویج مراسم عمومی توسط دولت صفوی، زنان نه تنها از تنوع و تعدد تفریحات بهره‌مند بوده‌اند که زمان بیشتری را در مقایسه با گذشته صرف اوقات فراغت می‌کردند. به همین دلیل، زنان شرایط مساعدتری برای نقش‌آفرینی در عرصه‌های عمومی پیدا کردند که در مسیری تاریخی، به ارتقای قابلیت‌های آنان برای حضور در موقعیت‌های ساختاری مطلوب‌تر در میدان‌های اجتماعی مختلف، منجر شده است. لازم به ذکر است گزارش‌هایی از تفریحات ناسالم در ارتباط با معدودی از زنان نیز بیان شده است.

کلیدواژه‌ها