1
طلبه سطح 4 رشته فقه خانواده حوزه علمیه جامعه الزهرا(س)، قم، ایران
2
دکترای جامعه شناسی فرهنگی و استادیار موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، قم، ایران
چکیده
خواستگاری، از رسوم و مقدمات دیرینه عقد نکاح است. در اسلام، رسم خواستگاری پذیرفته شده و احکام فقهی متعددی برای آن وضع شده است. یکی از مواردی که فقها درباره جواز و عدم جواز خواستگاری در آن بحث کردهاند، خواستگاری از زنی است که قبلا مورد خواستگاری فرد دیگری قرار گرفته است. در پژوهش حاضر با روش کتابخانهای و تحلیل ادلۀ فقهی، حکم خواستگاری مخطوبه، از منظر فقه فریقین تبیین شده است. یافته‌های این تحقیق نشان میدهد علت اصلی ورود این مسئله به مباحث فقهی و توجه فقها به آن، روایت نبوی نقل‌شده از عامه است که خواستگاری از مخطوبه برادر مومن را نهی کرده است. اگرچه این روایت، خواستگاری از مخطوبه را به طور مطلق مورد نهی قرار داده، اما اکثر فقهای شیعه و سنی، خواستگاری از مخطوبه‌ای که به خواستگار قبلی خود جواب نداده را جایز میدانند. در مورد خواستگاری از مخطوبه‌ای که به خواستگار قبلی خود جواب مثبت داده، اهل سنت قائل به حرمتاند و در میان فقهای شیعه، اختلاف‌نظر وجود دارد. بر مبنای این روایت، گروهی از فقهای شیعه، قائل به حرمت شده و علاوه بر این روایت، به ادله دیگری همچون قاعده حرمت ایذاءالمومن نیز تمسک کردهاند که قائلین به جواز با رد سند یا دلالت این روایت و نیز خدشه در گستره حرمت در ایذاءالمومن و نیز تمسک به اصاله الحل، خواستگاری از مخطوبه را بدون اشکال میدانند.
)