ارائه مدل روابط اخلاقی همسران مبتنی بر متون اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مشاوره خانواده

2 هیئت علمی گروه روانشناسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه

3 عضو هیات علمی موسسه امام خمینی(ره)

4 عضو هیات علمی گروه روانشناسی موسسه امام خمینی(ره)

چکیده


تحقیق حاضر با هدف ارائه مدل روابط مثبت اخلاقی همسران مبتنی بر متون اسلامی صورت گرفت تا آموزه‌های اخلاق اسلامی در خانواده به‌شکلی سازمان یافته‌تنظیم شود. در این پژوهش، با استفاده از روش تحلیل محتوای متون اسلامی و بهره‌گیری از اجتهاد دانش اسلامی، مدل اخلاقی همسران به‌دست آمد. برای سنجش روایی محتوایی این مدل، اصول و خرده‌مولفه‌های اخلاقی به‌دست‌آمده در قالب پرسشنامه‌ای با طیف لیکرت چهار گزینه ای، به کارشناسانی که دانش‌آموختگان علوم اسلامی و روان‌شناسی بودند، ارائه شد. سپس داده‌های کمی با استفاده از شاخص روایی محتوایی (CVI) تحلیل گردید.
پس از استنباط مبانی هستی‌شناختی، انسان‌شناختی و معرفت‌شناختی خلاق اسلامی همسران، اصول اخلاقی زوجین در دو سطح، شناسایی و طبقه‌بندی شد. اول، اصول اخلاقی همسران متمرکز بر خویشتن شامل: عدالت، خودشناسی و خودسازی، عفت و خویشتن‌داری، صبر و تاب‌آوری و محاسبه و مراقبه؛ و دوم، اصول اخلاقی حاکم بر روابط همسران شامل: مودت، احسان، حسن خلق، تدبیر منزل و تأمین نیازهای همسران. یافته‌های به‌دست‌آمده روایی محتوایی اصول اخلاقی همسران متمرکز بر خویشتن، حاکی از 9. 0> 81% برای اصول اخلاقی عدالت، خودشناسی و خودسازی و عفت؛ و همچنین با اعتبار 1> 100% برای اصول اخلاقی صبر، محاسبه و مراقبه بود. همچنین روایی محتوایی 1> 100% برای اصول اخلاقی متمرکز بر همسر از سوی کارشناسان بود. علاوه بر این، خرده‌مولفه‌های اخلاقی همسران در هر دو سطح یادشده، به‌صورت متفاوت حاکی از روایی 9. 0> 81% و 1> 100% است.
 

کلیدواژه‌ها