2024-03-29T15:55:45Z
https://pubs.jz.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=16124
مطالعات اسلامی زنان و خانواده
زنان و خانواده
2980-7603
2980-7603
1399
7
بهار و تابستان
ارائه مدل روابط اخلاقی همسران مبتنی بر متون اسلامی
مجید
حمزه ای
محمدرضا
سالاری فر
محمد
دولتخواه
رضا
مهکام
تحقیق حاضر با هدف ارائه مدل روابط مثبت اخلاقی همسران مبتنی بر متون اسلامی صورت گرفت تا آموزههای اخلاق اسلامی در خانواده بهشکلی سازمان یافتهتنظیم شود. در این پژوهش، با استفاده از روش تحلیل محتوای متون اسلامی و بهرهگیری از اجتهاد دانش اسلامی، مدل اخلاقی همسران بهدست آمد. برای سنجش روایی محتوایی این مدل، اصول و خردهمولفههای اخلاقی بهدستآمده در قالب پرسشنامهای با طیف لیکرت چهار گزینه ای، به کارشناسانی که دانشآموختگان علوم اسلامی و روانشناسی بودند، ارائه شد. سپس دادههای کمی با استفاده از شاخص روایی محتوایی (CVI) تحلیل گردید. پس از استنباط مبانی هستیشناختی، انسانشناختی و معرفتشناختی خلاق اسلامی همسران، اصول اخلاقی زوجین در دو سطح، شناسایی و طبقهبندی شد. اول، اصول اخلاقی همسران متمرکز بر خویشتن شامل: عدالت، خودشناسی و خودسازی، عفت و خویشتنداری، صبر و تابآوری و محاسبه و مراقبه؛ و دوم، اصول اخلاقی حاکم بر روابط همسران شامل: مودت، احسان، حسن خلق، تدبیر منزل و تأمین نیازهای همسران. یافتههای بهدستآمده روایی محتوایی اصول اخلاقی همسران متمرکز بر خویشتن، حاکی از 9. 0> 81% برای اصول اخلاقی عدالت، خودشناسی و خودسازی و عفت؛ و همچنین با اعتبار 1> 100% برای اصول اخلاقی صبر، محاسبه و مراقبه بود. همچنین روایی محتوایی 1> 100% برای اصول اخلاقی متمرکز بر همسر از سوی کارشناسان بود. علاوه بر این، خردهمولفههای اخلاقی همسران در هر دو سطح یادشده، بهصورت متفاوت حاکی از روایی 9. 0> 81% و 1> 100% است.
اخلاق همسران
مدل اخلاقی
روابط اخلاقی
مبانی
اصول
مولفههای اخلاق اسلامی
2020
08
22
7
30
https://pubs.jz.ac.ir/article_118494_48587aa5b17b35d816653e97240f79bc.pdf
مطالعات اسلامی زنان و خانواده
زنان و خانواده
2980-7603
2980-7603
1399
7
بهار و تابستان
بررسی رویکردهای رایج در مفهوم عدالت جنسیتی
مهدی
شجریان
در میان رویکردهای موجود در تعریف عدالت جنسیتی، صحیحترین رویکرد کدام است؟ نحوه تعریف عدالت جنسیتی در نتایج عملی و نظری این حوزه تأثیرگذار است. این مقاله با روش تحلیلی ـ انتقادی، آثار معاصر فمینیستی و نویسندگان فارسیزبان در باب عدالت جنسیتی را مطالعه کرده و بهصورت کلی، دو رویکرد در تعریف عدالت جنسیتی اصطیاد نموده است: «عدالت مساواتی»، هرگونه تمایز جنسیتی و قانونی میان زن و مرد را مغایر عدالت محسوب میکند و درواقع، برابری در همه ساحتها را معیار تحقق عدالت جنسیتی میشمارد. متقابلاً «عدالت استحقاقی»، برابری یا نابرابری را معیار عدالت نمیشمارد؛ بلکه هر یک را بر پایه مطالعات دقیق پیشینی، محتمل میداند و از این طریق، از پیشداوری در معیار عدالت جنسیتی احتراز میکند. به باور این مقاله، رویکرد عدالت استحقاقی، کاملترین رویکرد در تعریف عدالت جنسیتی است و لازم است در این زوج ترکیبی، برخلاف گرایش غالب فمینیستی و بهمنظور احتراز از نسبیت در هنجارهای حوزه عدالت جنسیتی، از جنسیت نیز دوگانه متعین «زن و مرد» را اراده نمود و در نتیجه در عدالت جنسیتی، معنای «عدالت استحقاقی در مورد زنان و مردان» را اراده کرد.
عدالت جنسیتی
جنس
جنسیت
عدالت مساواتی
عدالت استحقاقی
2020
08
22
31
52
https://pubs.jz.ac.ir/article_118495_21354b7e8138abcaf3817815cb87d072.pdf
مطالعات اسلامی زنان و خانواده
زنان و خانواده
2980-7603
2980-7603
1399
7
بهار و تابستان
تأثیر آموزش جنسی مبتنی بر آموزه های اسلامی بر رضایت زناشویی
ابوالقاسم
بشیری
محمدرضا
بنیانی
پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر آموزش جنسی مبتنی بر آموزههای اسلامی بر رضایت زناشویی زوجین انجام گرفت. این پژوهش از نوع نیمهتجربی و بهشیوه پیشآزمون - پسآزمون انجام شده و کلیه زوجین مراجعهکننده به مرکز مشاوره مأوا در شهر قم، جامعه پژوهش هستند. از این میان گروه نمونه، 14 زوج بهشیوه نمونهگیری در دسترس انتخاب و بهصورت تصادفی در دو گروه مداخله و گواه قرار داده شدند. ابزار آموزشی، بسته آموزش جنسی بنیانی و همکاران (1398) و ابزار گردآوری دادهها، پرسشنامه رضایت زناشویی انریچ (1998) است. دادهها با استفاده از نرم افزار SPSS.19 و با روش تحلیل کواریانس، تجزیه و تحلیل شدند. یافتهها نشان میدهد میانگین نمرات رضایت زناشویی آزمودنیهای مرد گروه آزمایش، پیش از اجرای بسته آموزش جنسی 28/231 و پس از اجرای بسته آموزشی به 14/257 افزایش یافته است. در حالیکه میانگین نمرات رضایت زناشویی آزمودنیهای مرد گروه کنترل، پیش از اجرای بسته آموزش جنسی 28/234 و پس از اجرای بسته آموزشی 57/233 است، که تقریباً تغییری نداشته است. میانگین نمرات رضایت زناشویی آزمودنیهای زن گروه آزمایش، پیش از اجرای بسته آموزش جنسی 42/235 و پس از اجرای بسته آموزشی به 42/256 افزایش داشته است. میانگین نمرات رضایت زناشویی آزمودنیهای زن گروه کنترل، پیش از اجرای بسته آموزشی، 28/238 و پس از اجرای بسته آموزشی 28/236 است که تقریباً تغییر نداشته است. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که آموزش جنسی مبتنی بر آموزههای اسلامی، رضایت زناشویی مردان (041/9 F= و 004/0 P=) و رضایت زناشویی زنان (986/18 F= و 001/0P=) را بهطور معناداری افزایش داده است.
بسته آموزش جنسی
سلامت جنسی
رضایت جنسی
آموزش جنسی
2020
08
22
53
76
https://pubs.jz.ac.ir/article_118496_06c91aaeaefc3bea73944df2aae54a79.pdf
مطالعات اسلامی زنان و خانواده
زنان و خانواده
2980-7603
2980-7603
1399
7
بهار و تابستان
اصول ناظر بر محتوای پرورش خودآگاهی در نوجوانان با تأکید بر منابع اسلامی
پریسا
فاضلی مرغوب محبوب
فاطمه
شریفی زارچی
در سالهای اخیر، توجه خاصی به «آموزش مهارتهای زندگی» شده است. از میان این مهارتهای دهگانه، مهارت خودآگاهی، بهعنوان اولین و اساسیترین مهارت، اهمیت و جایگاه ویژهای دارد. «خودآگاهی»، توانایی شناخت خود و آگاهی از ویژگیها، نقاط ضعف و قوت، خواستهها، ترسها و انزجارهاست؛ بنابراین کسب این مهارت، نقش مهمی در سلامت و بهداشت روان افراد دارد. با وجود آثار فراوانی که در زمینه خودآگاهی انجام یافتهاند، آنچه پژوهش حاضر را از پژوهشهای گذشته متمایز میکند، پرداختن به اصول این مهارت در قالب تعلیمات اسلامی است. لذا این مقاله با هدف استخراج اصول محتوایی پرورش خودآگاهی در گروه نوجوان، با استناد به آیات قرآن کریم و روایات معصومین(ع) به روش توصیفی- تحلیلی انجام گرفته است و اصول استخراجشده، در چهار حوزه ارتباطی انسان، یعنی ارتباط با خدا مانند اصول حکمت الهی، عدالت خدا و ...، ارتباط با خود مانند برخورداری از اختیار، قابل تغییربودن، تواناییهای فردی و ...، ارتباط با دیگران مانند کرامت انسانها، خیرخواهی، عدالت و ... و ارتباط با دنیا مانند هدفمندی دنیا، گذرابودن و ... دستهبندی و تحلیل شده است.
خودآگاهی
پرورش
اصول
نوجوان
منابع اسلامی
2020
08
22
77
102
https://pubs.jz.ac.ir/article_118497_42d72b4620027268790ada3965e73edf.pdf
مطالعات اسلامی زنان و خانواده
زنان و خانواده
2980-7603
2980-7603
1399
7
بهار و تابستان
ولایت بر فرزند حاصل از سلول های بنیادی از منظر فقیهان معاصر امامیه
ابوالفضل
علیشاهی قلعه جوقی
نجمه
نظری
استفاده از سلولهای بنیادی در تهیه سلولهای جنسی و استفاده از آنها در تولید جنین، از جمله جدیدترین مباحثی است که در حوزه زیستفناوری تولید مثلی مطرح شده است. این سلولها دارای قدرت خودتکثیری بوده و قابلیت تمایز و تبدیل به انواع دیگر سلولهای بدن را دارند. در این میان، موضوع ولایت بر فرزند حاصل از سلولهای بنیادی، مسئلهای است که اغلب فقها سعی در توجیه و پذیرش آنرا دارند؛ هرچند نباید وجود مخالفان را نیز نادیده انگاشت. مسئله اصلی پژوهش این است که اگر جنین از یک سلول در مذکر و مرد گرفته شود و یا از یک سلول یک زن بهتنهایی گرفته شود و به جنین تبدیل گردد، در این صورت آیا بهصورت کلی، عنوان ابوّت و بنوّت نفی میگردد و یا عنوان ابوت و بنوت صادق است و در فرض اول، ولایتش در هر صورت با صاحب سلول، که مرد است، میباشد؟ در فرض دوم، آیا ادله ولایت بر طفل، به این زن بهعنوان مادر و یا بهعنوان صدق ابوت بر این مادر نیز سرایت میکند و یا اینکه ولی طفل، حاکم میباشد و این ولایت را به صاحب سلول، که زن باشد، اعطا میکند؟ در این مقاله، آراء فقیهان در فروض مختلف امکان تشکیل جنین از سلولهای بنیادی پوست و یا مغز استخوان هر کدام از طفل، زن و مرد بهتنهایی، بیان و بررسی میشود.
سلولهای بنیادی
شبیهسازی
ولایت قهری
ولایت مادر
2020
08
22
103
124
https://pubs.jz.ac.ir/article_118498_4509a947dfc827fbe9481bd9df6d92b5.pdf
مطالعات اسلامی زنان و خانواده
زنان و خانواده
2980-7603
2980-7603
1399
7
بهار و تابستان
ارزیابی انتقادی محرمیت مادرزن با نکاح صغیره
محمدرضا
کیخا
حمید
موذنی بیستگانی
مرضیه
قاسمی
برخی متشرعین، گاه به برخی دلایل، لازم میبینند تا با زن شوهردار، صرفا رابطه محرمیّت برقرار کنند. یکی از راههایی که معمولا به آن متوسل میشوند عبارت است از نکاح دختر صغیره آن زن تا وی بهعنوان مادر زن، در شمار یکی از محارم قرار گیرد. این عمل، شبهه کودکهمسری را پدید آورده است. مشهور فقهاء، حتی یک عقد موقت لحظهای با صغیره را موجب حصول محرمیت با مادر زن میدانند؛ لذا روش مذکور را به لحاظ فقهی تأیید میکنند؛ اما برخی دیگر از فقهاء، قابلیت استمتاع برای دختر را شرط تحقق این محرمیت میدانند. در این مقاله که به روش توصیفی _ تحلیلی بهنگارش درآمده، اثبات شده که راهکار مذکور - فارغ از آسیبهای احتمالی فردی، اجتماعی و خانوادگی و یا موجهبودن یا نبودنِ آن به لحاظ اخلاقی – مورد خدشه است؛ زیرا مستفاد از ادله، مقیدبودن مَحرمیتِ مادر زن، به قابل استمتاعبودن زوجه است؛ لذا نکاح صغیره، موجب محرمیت مادر زن نمیشود.
مادر زن
نکاح صغیره
استمتاع
محرم بالمصاهره
محرمیت
2020
08
22
125
145
https://pubs.jz.ac.ir/article_118499_442b1882d2560f3310b3c79dd8b4bedb.pdf